Danh giả tạo vật chi sở kỵ(1),
Ghét chứng chi ghét mãi ghét hoài.
Lúc tuổi xanh chi khỏi cậy tài,
Sức bay nhảy tưởng ra ngoài đào chú(2).
Dẫu chàng hám chấn dao mấy độ,
Cũng trơ trơ trích trích(3) không nao.
Càng phong trần(4) danh ấy càng cao,
Dám nghĩ giỡn chơi hay ác thiệt.
Đã mang tiếng ở trong trời đất,
Phải có danh gì với núi sông.
Ấy xung chàng nghĩ cũng mếch lòng,
Nên đè nén dầy vò thời cũng phải.
Chứ như đã đến tuần lão đại(5),
Cuộc đời trăm việc đã vâng nhường.
Tự đỉnh đinh(6) chẳng dám xem thường,
Mùi hoạn huống(7) nếp phong lưu đều gác sạch.
Đem thân thế nương miền toàn thạch(8),
Trốn đường danh mua lấy cuộc nhàn.
Cớ sao còn dở máu ghen,
Bắt kẻ tiều lao hành khốn(9) mãi.
Khả quái lão thiên đa ác thái(10),
Trẻ chẳng thương mà già cũng chẳng tha.
Tức mình muốn hỏi cho ra.

Nguồn: Nguyễn Công Trứ cuộc đời và thơ do Đoàn Tử Huyến chủ biên, NXB Lao động, 2011


* Chú thích:

(1) Trời rất ghen ghét người có danh.

(2) Đào chú: nặn đúc; ý nói trời là thợ đúc ra muôn vật.

(3) Trơ trơ trích trích: trơ trơ không chuyển.

(4) Phong trần: gió bụi.

(5) Lão đại: già cả.

(6) Đỉnh đinh: bé nhỏ.

(7) Hoạn huống: cảnh người làm quan.

(8) Toàn thạch: suối đá.

(9) Tiều lao hành khốn: lấy ý từ câu: “tiều lâm hành khứ, khốn tâm hành lự”, nghĩa là đau lòng mệt sức, khổ tâm trái ý.

(10) Quái thay trời già thật độc địa.