Ngất ngưởng – Nguyễn Công Trứ

Vũ trụ nội mạc phi phận sự⁽¹⁾,
Ông Hi Văn⁽²⁾ tài bộ đã vào lồng.
Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông⁽³⁾,
Gồm thao lược⁽⁴⁾ đã nên tay ngất ngưởng.
Lúc bình Tây⁽⁵⁾, cờ đại tướng,
Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên.
Đô môn giải tổ chi niên⁽⁶⁾,
Đạc⁽⁷⁾ ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng.
Kìa núi nọ phau phau mây trắng,
Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi.
Gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì,
Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng.
Được mất dương dương người tái thượng⁽⁸⁾,
Khen chê phơi phới ngọn đông phong.
Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng,
Không Phật, không tiên, không vướng tục.
Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn Phú⁽⁹⁾,
Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung⁽¹⁰⁾.
Trong triều ai ngất ngưởng như ông!

Nguồn: Nguyễn Công Trứ cuộc đời và thơ do Đoàn Tử Huyến chủ biên, NXB Lao động, 2011

* Chú thích:

⁽¹⁾ Trong vũ trụ đâu chẳng là phận sự.

⁽²⁾ Hi Văn: tên tự của Nguyễn Công Trứ.

⁽³⁾ Đông: tỉnh Hải Dương; Nguyễn Công Trứ được gọi là Tổng đốc Đông.

⁽⁴⁾ Thao lược: tài dùng binh.

⁽⁵⁾ Bình Tây: đánh thành Trấn Tây, tức nước Cao Miên (Nguyễn Công Trứ giữ chức Đại tướng).

⁽⁶⁾ Năm ở cửa kinh đô cởi cái dây thao đeo ấn (Tổ là dây đeo ấn; người bỏ quan về gọi Giải tổ).

⁽⁷⁾ Đạc: cái mõ.

⁽⁸⁾ Thái thượng: cũng như Thái cổ; người đời Thái thượng không quan tâm đến sự được hay mất, khen hay chê.

⁽⁹⁾ Trái, Nhạc, Hàn Phú: Trái Tuân (đời Hán), Nhạc Phi, Hàn Kỳ, Phú Bật (đời Tống); những danh tướng một thời hiển vinh.

⁽¹⁰⁾ Sơ chung: trước sau.