1. Từ đồng âm là gì
Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng khác xa nhau, không liên quan gì đến nhau về nghĩa.
* Ví dụ:
– Quả khế này thật là chua”
– “Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú”
2. Sử dụng từ đồng âm
Trong giao tiếp phải chú ý đầy đủ đến ngữ cảnh để tránh hiểu sai nghĩa của từ hoặc dùng từ với nghĩa nước đôi do hiện tượng đồng âm.
3. Bài tập vận dụng
Bài 1 (trang 136 sgk ngữ văn 7 tập 1)
| Từ | Từ đồng âm |
| Thu | 1. Từ chỉ sự vật, chỉ một mùa trong năm |
| 2. Hoạt động, chỉ hành động thu giữ | |
| Cao | 1. Tính từ trái nghĩa với thấp |
| 2. Một vị thuốc trong bài thuốc Nam | |
| Ba | 1. Chỉ số từ (từ chỉ số lượng, thứ tự) |
| 2. Danh từ chỉ người đàn ông sinh ra chúng ta | |
| Tranh | 1. Danh từ chỉ tấm lợp bằng cỏ tranh |
| 2. Động từ, sự tranh chấp, gây hấn | |
| Sang | 1. Hoạt động chuyển đổi sang cho đối tượng khác |
| 2. Tính từ chỉ sự sang trọng, quý phái | |
| Nam | 1. Chỉ phương hướng |
| 2. Chỉ giới tính của con người | |
| Sức | 1. Chỉ sức khỏe |
| 2. Chỉ văn bản hành chính của quan ra lệnh xuống quan đô đốc (tờ sức) | |
| Nhè | 1. Động từ chỉ sự hướng hành động vào người khác |
| 2. Chỉ hành động dùng lưỡi đẩy vật trong miệng ra | |
| Tuốt | 1. Chỉ tính chất thẳng tít tắp |
| 2. Chỉ hành động làm hạt lúa rời khỏi cây lúa | |
| Môi | 1. Chỉ một bộ phận trên gương mặt của con người |
| 2. Chỉ người trung gian |
Bài 2 (trang 136 sgk ngữ văn 7 tập 1)
Nghĩa của từ “cổ”:
+ Bộ phận của cơ thể nơi nối đầu với thân
+ Bộ phận của áo, nơi có ve áo
+ Cổ chân, cổ tay
+ Bộ phận của chai, lọ có phần hình trụ giống cái cổ
→ Từ nghĩa gốc cơ sở từ “cổ”được chuyển sang nhiều nghĩa khác nhau.
Đồng âm với từ cổ:
+ Cổ: cũ, xưa cũ ( cổ điển, nhạc cổ, nhà cổ…)
+ Cổ: Căn bệnh thuộc tứ chứng nan y, rất khó chữa ( phong, lao, cổ, lai)
Bài 3 (trang 136 sgk ngữ văn 7 tập 1)
+ Ban cán sự đang bàn bạc về việc tổ chức hội trại cho cả lớp ở trên bàn cô giáo.
+ Cuối năm nay có năm bạn lớp em được tuyển thẳng lớp 10
+ Những con sâu róm thường ẩn mình sâu trong các lớp lá dày
Bài 4 (trang 136 sgk ngữ văn 7 tập 1)
Anh chàng gian dối trong câu chuyện đã sử dụng hiện tượng đồng âm để âm mưu không trả lại chiếc vạc cho người hàng xóm
+ Vạc: có nghĩa là con vạc. Nghĩa thứ hai: Chỉ chiếc vạc
+ Từ đồng: Nghĩa thứ nhất chỉ cánh đồng. Nghĩa thứ hai chỉ chất liệu kim loại
Muốn phân biệt, và làm rõ sự thật, chỉ cần hỏi: Anh mượn cái vạc để làm gì?
Làm chủ kiến thức Ngữ văn 9 – Luyện thi vào 10 (Phần II)
Tác giả: Phạm Trung Tình
