Geogre Sand nổi tiếng với độc giả Việt Nam qua tập truyện lãng mạn rất xinh xắn: Cô bé Fadette. Nhưng không chỉ là một nhà văn lãng mạn nổi tiếng, Geogre Sand còn là một người phụ nữ hiện đại phi thường, độc lập, hoàn toàn đi ngược lại lề thói xã hội thời bấy giờ.
Những cuộc tình cháy bỏng
Geogre Sand vốn được sinh ra trong một gia đình quyền quý tại Pháp dưới cái tên Amantine Lucile Dupin, vào ngày 01.7.1804. Vây xung quanh bà là những nghệ sĩ, tri thức, họa sĩ, nhạc sĩ và nhà thơ với tâm hồn tự do phóng khoáng. Chính vì vậy, khi lớn lên thành một người phụ nữ xinh đẹp, bà đã nhanh chóng nhận ra những sự bất công, trói buộc người phụ nữ của truyền thống xã hội và sự phân biệt đối xử vì giới tính trong xã hội. Và bà, với tâm hồn yêu tự do, với một bản tính phóng khoáng khó kiềm chế, và một ngọn lửa yêu thương cháy bỏng, đã không để bản thân mình bị kìm giữ trong cũi lồng định kiến.
Đầu tiên, bà đã bỏ người chồng của mình – một nhà tư bản Pháp – và mang theo cả hai con. Bà trở thành người mẹ độc thân nổi tiếng trong xã hội thượng lưu Pháp, và vụ việc trở thành một scandal tai tiếng thời bấy giờ. Tiếp đó, bà có hàng loạt cuộc phiêu lưu tình trường với các nghệ sĩ, nhà văn và họa sĩ, nhà thơ trong vòng tròn bạn bè của mình. Từ Jules Sandeau, Loius Blanc, Prosper Merimee, Gustave Flaubert… đến cả nữ diễn viên Marie Dorval, và nổi tiếng nhất là với nhà soạn nhạc nổi tiếng Frederic Chopin. Đây là mối tình li kì nhất của bà.
Mỗi quan hệ của Frederic Chopin và Geogre Sand bắt đầu từ năm 1936, khi hai người gặp nhau trong một buổi tiệc. Và nhận xét đầu tiên của Chopin về người phụ nữ mình sẽ yêu điên cuồng này là: “Thật là một người phụ nữ thiếu hấp dẫn. Cô ta có phải là phụ nữ thật không vậy?” Vào thời điểm đó, Chopin đang hứa hôn với một người khác, nhưng Sand và Chopin dần nảy sinh tình cảm, cùng lúc với sức khỏe của ông ngày càng đi xuống. Vào năm 1837, Chopin hủy hôn ước, trong khi Sand, vẫn giữ kín tình cảm của mình, thổ lộ cho một người bạn thân về những cảm xúc mãnh liệt với Chopin, và nhờ bạn xem xét mối hôn nhân của Chopin mà không hề biết hôn ước đã bị hủy bỏ.
Chopin trong một lần đi diễn tại Paris vào tháng 6 năm 1937 đã gặp lại Sand, và chỉ trong vòng một tháng, hai người đã trở thành một cặp đôi nổi tiếng. Cùng nhau, họ đã đi nhiều nơi, nghỉ ngơi và làm việc, trong tình yêu say đắm họ cùng nhau tạo nên nhiều tuyệt phẩm trên lĩnh vực riêng của mình.
Nhưng việc một cặp đôi không kết hôn khiến cho họ bị nhiều nơi chốn theo Công giáo từ chối. Sức khỏe của Chopin ngày càng xuống thấp, cùng với sự ủng hộ của Chopin với một số người mà Sand không đồng tình, cùng với việc con trai của Sand không thích Chopin, cuối cùng, mối tình cuồng nhiệt này đã tan vỡ trong đau khổ. Vết thương lòng quá lớn đến nỗi, khi Chopin qua đời, Sand vẫn không thể tha thứ cho ông và đã không đến đám tang của Chopin, một việc gây nhiều bàn tán trong thời kì đó.
Có lẽ, chính vì bản thân bà đã tự trải qua những cuộc phiêu lưu ái tình, nên Geogre Sand mới có thể viết tiểu thuyết lãng mạn tuyệt vời đến vậy. Bà thấu hiểu từng bước biến chuyển khó lường trong tình yêu, với mọi sự thay đổi có thể chỉ bắt đầu bằng những chi tiếng nhỏ nhặt. Đồng thời, bà cũng hiểu rõ những thay đổi trong tâm lí người phụ nữ và người đàn ông bình dị trong cuộc sống. Đó chính là lí do khiến cho tiểu thuyết của bà trở nên nổi tiếng đến vậy, khi mỗi người đọc đều có thể tìm thấy bản thân mình trong đó.
Đến những thói quen hiện đại gây tai tiếng
Không chỉ viết về tình yêu rất chân thực, Geogre Sand còn là cây bút tuyệt vời khi viết về số phận những cô gái không được xã hội chấp nhận. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của bà, Indiana, kể câu chuyện của một người phụ nữ không hạnh phúc trong hôn nhân, vượt lên những đau khổ của hôn nhân trói buộc để đi tìm tự do cho mình. Cuốn tiểu thuyết đưa bà lên thành tác giả nổi tiếng chỉ sau một thời gian ngắn. Valentine và Lelia sau đó lại đề cập đến một đề tài tưởng như cấm kị: cảm xúc và dục vọng, nỗi khao khát được yêu một cách trần trụi nhất của người phụ nữ.
Những cuốn tiểu thuyết như lột tả chính bản chất tự do, phóng khoáng, không chịu xiềng xích của Geogre Sand. Bà nổi tiếng cả Paris vì là người phụ nữ duy nhất mặc quần áo đàn ông, hoặc cải tiến trang phục phụ nữ cho đơn giản hơn, và “đàn ông” hơn. Bà nói rằng, những bộ váy áo của phụ nữ thượng lưu thật quá tốn kém, trong khi quần áo nam giới lại dễ mặc, dễ di chuyển và dễ hoạt động hơn rất nhiều. Rất nhiều những người bạn phụ nữ đồng trang lứa với bà đã ghen tị khi nhìn thấy bà có thể tự do, thoải mái lưu tới những nơi cấm phụ nữ, hay dễ dàng di chuyển trong thành phố, trong khi họ phải mặc corsets, đi giày cao gót và mặc những chiếc váy to cầu kì.
Cũng giống như Frida Kahlo, Geogre Sand cũng hút xì gà như đàn ông, và có một khiếu hài hước dân dã, trong khi vẫn rất tình tứ khi đưa mắt nhìn người bà muốn tán tỉnh. Những biểu hiện cực kì dễ hiểu và bình thường trong quan điểm hiện đại của chúng ta, nhưng lại khiến bà bị cầm trong một số những hoạt động của cộng đồng giới thượng lưu.
Bị chỉ trích với tư cách cá nhân, Geogre Sand chỉ đơn giản nói rằng, “Một ngày nào đó, thế giới sẽ hiểu cho tôi. Nhưng nếu ngày đó không đến cũng không quan trọng, vì tôi đã mở đường cho những ngời phụ nữ khác.” Và tất nhiên, những nhà văn lớn – những người bạn thân của bà, hoàn toàn không để ý đến những lời chỉ trích này. Như Honore de Balzac đã nói về bà, nếu ai đó không thích Geogre Sand, thì đó là do sự đánh giá của họ có vấn đề.
Một người phụ nữ phi thường trong một xã hội tụt hậu với bà. Nhưng y như những gì bà nói, bà chính là một trong những nhà văn chủ chốt, tiên phong mang đến những cuộc đấu tranh vì quyền bình đẳng trong những thế kỉ tiếp theo.
Geogre Sand qua đời vào tháng 6.1876. Trong suốt 70 năm của cuộc đời, nữ văn sĩ đã sống một cuộc sống mãnh liệt, phóng túng và đầy sáng tạo.
Nhà văn Gustave Flaubert – tác giả của “Bà Bovary” từng nhận xét: “Phải quen nàng như ta đã từng quen mới biết được hết thảy những gì là nữ tính trong trái tim con người vĩ đại này.”
Tưởng nhớ đến bà, Victor Hugo viết: “Ta khóc thương một người phụ nữ mất đi, ta suy tôn một nữ thánh bất tử”.
PHAN LÊ