Tìm hiểu văn bản: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Bức thư của thủ lĩnh da đỏ là văn bản thuộc thể loại thư trong văn học, được coi là một văn kiện hay nhất về vấn đề môi trường. Là một tác phẩm độc đáo về thể loại và nghệ thuật, cùng nội dung nhiều ý nghĩa, Bức thư của thủ lĩnh da đỏ rất hay rơi vào để bài kiểm tra quan trọng trong chương trình học Ngữ Văn 6. Và bây giờ chúng ta hãy cùng Học Ngữ văn đi tìm hiểu văn bản:

I. Những nét chính về tác giả – tác phẩm

1. Tác giả

– Xi-át-tơn là tù trưởng của bộ lạc da đỏ Đu-oa-mix sinh sống tại vùng Tây Bắc Hoa Kì.

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ: Văn bản là bức thư của thủ lĩnh Xi-át tơn gởi Tổng thống Mĩ Phreng-klin Pi-ơ-xơ.

b. Thể loại: Văn bản nhật dụng

c. Phương thức biểu đạt: Miêu tả kết hợp với biểu cảm

d. Bố cục: 3 phần

– Phần 1: (Từ đầu đến “cha ông chúng tôi”): Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.

– Phần 2: (Tiếp theo đến “Đều có sự ràng buộc”): Những lo âu của người da đỏ về đất đai, môi trường sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.

– Phần 3: (Còn lại): Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai

e. Tóm tắt tác phẩm

Một bức thư nói về việc mua bán đất đai cách đây một thế kỷ rưỡi nay vẫn được nhiều người xem là một trong những văn bản hay nhất nói về thiên nhiên và môi trường, bởi vì tác giả đã viết lá thư này bằng cả tình yêu thương, niềm kính trọng của mình cũng như của những người da đỏ đối với đất đai. Với kinh nghiệm sống gần gũi với thiên nhiên, tác giả còn chỉ rõ tầm quan trọng của đất, của nước, của không khí và muông thú đối với con người. Qua đó, tác giả cũng nêu lên trách nhiệm của con người là phải bảo vệ, phải giữ gìn môi trường sống và góp phần bảo vệ thiên nhiên.

II. Trọng tâm kiến thức

1. Những điều thiêng liêng đối với người da đỏ

– Mảnh đất là người mẹ, bông hoa là người chị, người em

– Dòng nước là máu của tổ tiên

– Tiếng thì thầm của dòng nước là tiếng nói của cha ông

=> Tác giả đã sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hóa để người đọc thấy được tình yêu thiên nhiên, sự gắn bó với đất đai, môi trường thiêng liêng, quý báu dường nào đối với người da đỏ.

2. Những lo âu của người da đỏ về đất đai môi trường sẽ bị tàn phá bởi người da trắng

– Người da đỏ: Tôn trọng các giá trị tinh thần, yêu quý, bảo vệ đất đai, môi trường.

⇒ Quan hệ gắn bó, biết ơn, hài hòa, thân yêu, thiêng liêng và gần gũi.

– Người da trắng: Sống vật chất, thực dụng, coi thiên nhiên, đất đai như một thứ hàng hóa.

⇒ Chủ yếu nhằm vào việc khai thác, tận dụng vì lợi nhuận tối đa, bất chấp hậu quả trước mắt hay lâu dài

– Biện pháp nghệ thuật:

+ Phép đối lập: người anh em >< kẻ thù; mẹ đất, anh em bầu trời >< vật mua được, tước đoạt được; yên tĩnh > < ồn ào; quý giá >< không để ý đến.

+ Điệp ngữ kết hợp với phép đối lập: “Tôi biết, cách sống của chúng tôi khác với cách sống của ngài”; “tôi không hiểu nổi”; “tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác”; “Nếu chúng tôi… Ngài phải…”.

+ Sử dụng các kiểu câu ghép quan hệ giả thiết – kết luận: “Nếu … ngài phải …”.

3. Kiến nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường, đất đai

– Với đất đai: Phải kính trọng đất đai.

=> Phải khuyên bảo: Đất là mẹ.

– Với không khí: Vô cùng quý giá, phải chia sẻ với tất cả cuộc sống

=> Phải gìn giữ và làm cho nó trở thành một nơi thiêng liêng…

– Với loài vật: Phải đối xử với muông thú… như anh em.

⇒ Phải yêu quý, tôn trọng, bảo vệ đất đai, thiên nhiên, môi trường.

– Nghệ thuật Giọng điệu vừa thống thiết, vừa hùng hồn, đanh thép (ngài phải dạy, ngài phải bảo, phải kính trọng đất đai…)

⇒ Nhấn mạnh tính bức thiết phải bảo vệ đất đai, môi trường

III. Tổng kết

1. Giá trị nội dung

– Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.

2. Giá trị nghệ thuật

– Văn bản Bức thư của thủ lĩnh da đỏ đã có sự kết hợp thành công giữa giọng văn truyền cảm với lối sử dụng phép so sánh, nhân hóa, điệp ngữ phong phú đa dạng.