Vũ trụ chức phận nội(1),
Đấng trượng phu một túi kinh luân(2).
Thượng vị đức, hạ vị dân(3),
Sắp hai chữ “quân, thân” mà gánh vác,
Có trung hiếu nên đứng trong trời đất,
Không công danh thà nát với cỏ cây.
Chí tang bồng hồ thỉ(4) dạ nào khuây,
Phải hăm hở ra tài kinh tế(5).
Người thế trả nợ đời là thế,
Của đồng lần thiên hạ tiêu chung.
Hơn nhau hai chữ anh hùng.
Nguồn: Nguyễn Công Trứ cuộc đời và thơ do Đoàn Tử Huyến chủ biên, NXB Lao động, 2011
Xem thêm: Thơ Nôm Nguyễn Công Trứ
* Chú thích:
(1) Việc trong vũ trụ là chức phận ta phải làm.
(2) Kinh luân: việc kéo tơ, lấy mối tơ chia ra gọi là kinh, gộp tơ lại mà xe là luân. Nghĩa bóng chỉ việc trị nước.
(3) Trên vì (người có) đức, dưới vì dân. Lấy ý từ câu trong Kinh Thư: “Vi thượng vị đức, vi hạ vị dân”, nghĩa là: Vì người trên vì người có đức (vua), vì người dưới vì kẻ thứ dân.
(4) Tang bồng hồ thỉ: Xem chú thích ở bài Đi thi tự vịnh, trang 9.
(5) Kinh tế: do chữ “Kinh bang tế thế”, nghĩa là trị nước cứu đời.
